Nông sản là một ngành chính yếu ở Việt Nam. Tuy nhiên, trong quá trình sản xuất và đưa các sản phẩm đến tay người tiêu dùng vẫn còn nhiều bất cập. Tuy lượng sản phẩm sản xuất nhiều nhưng vẫn chưa có sự liên kết để tạo nên một chuỗi giá trị. Từ đó đã dẫn đến tình trạng được mùa thì mất giá. Bên cạnh đó, các sản phẩm nông nghiệp trong nước lại không thể vào được các hệ thống siêu thị.
Khó khăn trong quá trình tiêu thụ nông sản
Chia sẻ của HTX Nam Sơn
Chia sẻ về những khó khăn trong tiêu thụ nông sản. Giám đốc HTX Nam Sơn (xã Nam Sơn, huyện Sóc Sơn) Nguyễn Mạnh Hùng cho hay. Hiện nay HTX có 50ha trồng đu đủ và 30ha trồng chuối tiêu hồng theo quy trình VietGAP. Với sản lượng hàng năm lên tới 100.000 tấn đu đủ và 60.000 tấn chuối. Nhưng khâu tiêu thụ vẫn phụ thuộc vào kênh thương lái nên giá cả rất bấp bênh. “Thời điểm này, giá đu đủ xuống thấp chỉ 6.000 đồng/kg, giá chuối tiêu hồng chỉ 3.000 đồng/kg. Vì vậy, HTX rất cần liên kết với DN theo chuỗi để tiêu thụ ổn định, nâng cao giá trị sản phẩm”.
Người dân đang chăm sóc cây đu đủ
Chia sẻ của công ty Nấm KMS
Đáng nói, một số HTX dù đã ký hợp đồng tiêu thụ nông sản với DN trung gian. Nhưng không ký kết trực tiếp với hệ thống bán lẻ, siêu thị. Vì thế, nên sản phẩm đến tay người tiêu dùng đã bị đội giá. Đại diện Công ty Nấm KMS (huyện Sóc Sơn) cho hay. Công ty có 5 dòng sản phẩm nấm với sản lượng trên dưới 1 tấn/ngày.
Hiện, Công ty đang ký hợp đồng với Công ty TNHH Thực phẩm Lý Tưởng Việt Nam đưa sản phẩm vào chuỗi siêu thị Vinmart, Big C. Tuy nhiên, sản phẩm tiêu thụ chỉ chiếm khoảng 50% tổng sản lượng. Do đó, công ty mong muốn được ký kết trực tiếp với nhiều đối tượng khách hàng. Một số đối tượng KH như là siêu thị, cửa hàng tiện ích, bếp ăn tập thể để nâng sản lượng tiêu thụ.
Theo Phó trưởng Phòng Kinh tế huyện Sóc Sơn Nguyễn Ngọc Tân. Hiện nay, trên địa bàn huyện có 5 nhãn hiệu tập thể được Cục Sở hữu trí tuệ (Bộ KH&CN) chứng nhận gồm: Rau hữu cơ Sóc Sơn, chè Bắc Sơn, bưởi sạch Sóc Sơn, gà đồi Sóc Sơn, nếp cái hoa vàng Sóc Sơn.
Song trên thực tế, khâu tiêu thụ của các sản phẩm này vẫn gặp rất nhiều khó khăn. Do số đông các nhóm hộ sản xuất, HTX vẫn chưa kết nối được DN. Để tạo thành chuỗi để đưa các nông sản an toàn của địa phương vào hệ thống các siêu thị của Hà Nội.
Bước đầu khi kết nối thị trường
Thực tế cho thấy, nông sản gắn mác an toàn trên thị trường hiện nay rất đa dạng, phong phú. Với sản lượng lớn và đến từ mọi miền đất nước. Do đó, để có chỗ đứng trên thị trường, người sản xuất phải nâng cao sức cạnh tranh cho sản phẩm. Trong đó, bao gồm các yêu cầu về nguồn gốc, xuất xứ rõ ràng. Hoặc sản phẩm có thương hiệu, nhãn hiệu; địa chỉ cung ứng; giá thành hợp lý…
Bên cạnh đó, người sản xuất cần biết phân loại đối tượng người tiêu dùng. Bằng cách phân loại theo từng phân khúc như (nông thôn hay thành thị). Chủ động tìm hiểu thị trường. Nhiều chuyên gia, nhà quản lý đồng quan điểm. Người nông dân, HTX cần quan tâm đầu tư nhiều hơn cho khâu quảng bá, giới thiệu sản phẩm. Bởi, sản phẩm an toàn, chất lượng tốt nhưng không được nhiều người biết đến. Hay thị trường không đón nhận thì giá trị sản phẩm không được nâng cao. Đồng nghĩa với thu nhập của nông dân, lợi nhuận của HTX cũng không tăng.
Phó Chủ tịch Hiệp hội Các nhà bán lẻ Việt Nam Vũ Thị Hậu cho rằng: “Nông dân lưu ý việc quy hoạch vùng sản xuất theo quy trình VietGAP hoặc hữu cơ. Và được các tổ chức, cơ quan chức năng chứng nhận thì giá trị sản phẩm mới được nâng lên. Đây cũng là điều kiện tiên quyết để các DN tin tưởng, sẵn sàng bắt tay liên kết sản xuất – tiêu thụ sản phẩm với bà con”.
Hỗ trợ người dân kết nối tiêu thụ trên thị trường
Nhằm hỗ trợ nông dân, HTX chủ động kết nối thị trường. Vừa qua Trung tâm Khuyến nông Hà Nội đã tổ chức nhiều hội thảo xúc tiến tiêu thụ nông sản. Nhằm kéo DN xích lại gần nông dân, HTX. Từ đó, cùng chia sẻ lợi ích, rủi ro trong liên kết chuỗi. Cùng chung tay đưa sản phẩm nông nghiệp an toàn tới tay người tiêu dùng Hà Nội.
Hỗ trợ người dẫn đẩy mạnh tiêu thụ các sản phẩm nông nghiệp
Cùng với đó, Trung tâm còn tổ chức các lớp tập huấn sản xuất theo quy trình VietGAP. Để trang bị kiến thức khoa học cho nông dân, giúp họ thay đổi tư duy sản xuất. Để tạo ra các sản phẩm đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của thị trường. Nhờ đó, quá trình tái cơ cấu nông sản Việt cũng dễ dàng hơn, giải quyết được những khó khăn mà ngành nông sản đang gặp phải.
“Các hộ sản xuất nhỏ lẻ cần liên kết với nhau thành tổ, nhóm sản xuất để cử ra người đại diện kết nối với các tổ chức. Hay các DN tiêu thụ sản phẩm. Các tổ, nhóm sản xuất trên cơ sở sản phẩm, khả năng sản xuất có thể lập phương án xây dựng mô hình khuyến nông. Nhờ đó Trung tâm vào cuộc hỗ trợ sản xuất – tiêu thụ nông sản theo chuỗi.” – Giám đốc Trung tâm Khuyến nông Hà Nội – Vũ Thị Hương.
